Zdolność do skupienia uwagi sukcesywnie się pogarsza

Karolina Pondel-Sycz była prelegentką 8. Śląskiego Festiwalu Nauki w Katowicach. Podczas swojego wykładu omówiła zagadnienia związane z postępem sztucznej inteligencji (AI) oraz jej wpływu na ludzi. Wskazała, że najnowocześniejsze modele AI rozwijają się w kierunku lepszego zapamiętywania i analizowania kontekstu, co czyni je coraz bardziej skutecznymi w zadaniach wymagających skupienia i uwagi.

"Te najnowocześniejsze modele AI bazują na imitacji tego, w jaki sposób człowiek jest w stanie skupić uwagę i analizować kontekst wypowiedzi, kontekst zdania i zapamiętywać (...) Są w stanie tę uwagę coraz lepiej skupiać, coraz dłużej, i dzięki temu stają się coraz lepsze" – wyjaśniła w rozmowie z PAP Pondel-Sycz z Politechniki Warszawskiej i Fundacji Marsz dla Nauki.

Jednocześnie zauważyła, że użytkowanie AI może negatywnie wpływać na zdolność człowieka do skupiania uwagi. Pondel-Sycz podkreśliła, że najnowsze badania wskazują na stopniowe pogarszanie się tej zdolności w społeczeństwie. Według specjalistki z roku na rok, ludzie mogą skupić swoją uwagę na coraz krótszy czas i coraz mniej informacji analizować.

"Mam specjalne infografiki, które mają nas ostrzegać przed tym, że nasza uwaga się degraduje na podstawie +okna uwagi+, czyli tego jak długo swoją uwagę może skupić złota rybka. Jest to 9 sekund. My sukcesywnie zbliżamy się po prostu do skupienia uwagi złotej rybki" - powiedziała Pondel-Sycz.

Pogarszająca się zdolność do utrzymania uwagi ma negatywny wpływ m.in. na wyniki edukacyjne. Według specjalistki skupienie jest niezbędne do efektywnego procesu nauczania, badania i rozwiązywania problemów, a jego brak prowadzi do zaników umiejętności potrzebnych do twórczego myślenia i innowacyjności.

"Nasza umiejętność skupienia może zaniknąć i być może nie odkryjemy, na przykład skutecznego leku na raka" - podkreśliła.

Rozwój AI ma również swoje implikacje w kontekście zawodowym. Jak wskazała specjalistka, w pewnych dziedzinach AI wspiera specjalistów, ale nie zastępuje ich w pełni. Jako przykład podała medycynę, w której system sztucznej inteligencji wspomaga, a także szybciej analizuje wyniki badań.

"Jednak musi być przy tym procesie lekarz, który wykona badanie, wprowadzi do systemu wynik, który to później też przeanalizuje i zatwierdzi" – tłumaczyła. W innych obszarach, takich jak programowanie, AI jest w stanie automatyzować proste zadania, ale nie osiąga jeszcze poziomu kreatywności i zdolności do tworzenia nowych rozwiązań, który cechuje ekspertów.

Specjalistka poruszyła również temat wpływu AI na kulturę i sztukę. Narzędzia AI mogą generować muzykę lub teksty piosenek, jednak ich różnorodność jest ograniczona w porównaniu do dzieł tworzonych przez ludzi.

"Istnieje nowe narzędzie, dzięki któremu możemy wygenerować piosenkę z tekstem, którą śpiewamy naszym głosem. Jednocześnie obserwujemy, że styl wygenerowanych piosenek czy muzyki jest podobny i mniej różnorodny niż to, co tworzą ludzie" – zauważyła Pondel-Sycz.

Specjalistka podkreśliła konieczność regulacji związanych z wykorzystaniem technologii takich jak np. deep fake. Ich potencjalne zastosowanie w celu tworzenia fałszywych nagrań czy wypowiedzi niesie ryzyko nadużyć.

"To musi być regulowane i też powstają na to różne zabezpieczenia, na przykład modele AI do wykrywania deep fake. (...) Również rozwijane i tworzone są systemy i narzędzia, które pomogą wykrywać to czy dana praca została napisana, na przykład przez ucznia, czy przez ChatGPT" – podsumowała.

8. Śląski Festiwal Nauki odbywał się 7-9 grudnia w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach. Podczas festiwalu można zobaczyć sceny Europejskiego Miasta Nauki; zaplanowano także m.in. przegląd najciekawszych wydarzeń z 50 tygodni tematycznych oraz specjalny Wieczór Miasta Nauki.(PAP)

autorka: Julia Szymańska

jms/ amac/